Verantwoord reizen

Samen met Sandra zit ik in de bus van Dodoma naar Dar es Salaam. Gezeten op de verhoogde achterste rij kijken we over alle hoofden voor ons uit. Alle ramen gaan dicht. Airconditioning aan. Wat een aanwinst! Nieuwe bus van Shabibi is gewild. Snap ik volkomen.
De zetel kies ik strategisch zoals altijd. In de linker rij, de berm-kant. Veiliger in geval van ongelukken. Aan die linkerkant geniet ik vandaag van gezellige Hollandse klets, drie uur lang totdat Sandra me halverwege de rit gaat verlaten. De films die gedraaid worden, negeren we. Althans, we doen een poging tot. Zowel volume als inhoud maken dat lastig.
Het thema deze keer: vruchtbaarheid en overspel. Klinkt wellicht wat zwaar voor de vroege ochtend. Maar kinderspel... Heb eerder al een ranger (boswachter in Afrika) verorberd zien worden door een leeuw. Ik reed niet door een wildpark. De scène was zoals het hoort in scène gezet, maar toch. Op de slaperige maag lastig te verteren. Vooral de special effects, zoals de bloederige hand die wanhopig nog eenmaal tegen het raam van de four-wheel-drive slaat en dan dramatisch langzaam naar beneden glijdt daarbij een rood bloedspoor achterlatend, of de leeuw die met een onderbeen (met schoen eraan) als trophee in zijn bek wegloopt.
Blijkbaar ook kinderspel... Want er zitten kinderen in de bus. En die kinderen kijken ook naar deze beelden. En hun kinderogen worden niet beschermd tegen de brute beelden. De ouders van die kinderen laten ze kijken, leggen niets uit en klagen niet bij de regie in de bus over de filmkeuze. Hoogste tijd voor de introductie van een filmwijzer. Maar, als de ouders geen verantwoordelijkheid nemen voor hun kleine kinderen, wie dan wel?
Deze dierenfilm buiten beschouwing gelaten handelen de films die getoond worden veelal over het thema van vanochtend, een Tanzaniaanse relatie waarin bonje is. Het verloop is vergelijkbaar... Vrouw mompelt nederig wat woorden. Hoofd gebogen. Fluisterstem. Man is boos, héél boos. Hij kan niet bozer kijken. En het is altijd dezelfde man die acteert. Misschien omdat hij zo boos kijken kan... Man slaat vrouw. Vrouw gaat huilen. Of omgekeerde volgorde, pin me d’r niet op vast. Man loopt boos het huis uit. Vrouw jammert verder, mijmerend over de goede jaren die geweest zijn. De scenes, het decor (slaapkamerdeur rechts, tweepersoonsbed links) en acteurs altijd hetzelfde. De reacties van de reizigers helaas ook: lachen als geslagen wordt. Kleintjes op schoot aanschouwen het met hun grote kijkers. San en ik vinden het helemaal niet om te lachen. En begrijpen het echt niet meer wanneer de vrouw en een (aan)geslagen minnares vervolgens beiden een flink kado geven aan de man om hem te paaien.
De volgende film wordt gestart. Korte films zijn het. Ideaal medium. Zou het zijn. Om de reizigers’ blik op deze relatieperiekelen te verruimen en alternatieve reacties aan te reiken. Was het maar zo. Gaat hij nou vreemd of zij? Waarschijnlijk allebei. Als dit de moraal is waarmee de kinderen worden opgevoed, vraag ik me af hoe verantwoord de levensreis van de volgende generatie beginnen kan.