Zalig inspirerend

Gedistingeerd. Strak zwart pak. Nauwsluitende zwarte koltrui. Gitzwart glansleer om de voeten. Donker bemontuurde bril. Krachtige Afrikaanse lippen bewegen.... ~~new aaaaafrIcAAAA~~. Youssou Ndour zingt zijn lied, na afloop van de documentaire “I bring what I love”. Van, voor en over Afrika. Zijn ogen openen, zijn gezicht naar boven gericht. Alle andere kijkers in de zaal gericht op de zijne. In stilte, voor heel even. Tot gigagroot applaus theater Tuschinski in Amsterdam uitknalt. De herfst is guur buiten, het sneewt zelfs dikke witte vlokken. Binnen in de hoofdzaal is het warm. Dampen van de regen kunnen geen kant op. De muziek en de woorden brengen de temperatuur nog verder boven peil. Ik knijp in de hand van hoogstzwangere vriendin. Onze ogen twinkelen. Wauw!! Dit is... dit is.... dit IS! Geen woorden om aan te vullen. Zal afdoen aan de schoonheid, grootsheid en intensiteit van de ervaring.
Een jaar later,wanneer vriendin in Nederland de eerste verjaardag van de kleine man viert, sta ik weer oog in oog met deze man, en IS het nog meer! Deze keer nadert de zomer, omdat ik me aan de andere kant van de evenaar bevind. En draag ik geen warme laarzen en Youssou zwarte coltrui noch pak. Gedachten gaan terug naar de avond een jaar geleden. De avond waarop ook mijn geest en elke nog afwezige vezel in mij zich aansloot bij de beslissing die mijn hart al lang genomen had: let’s go back to africa!
En daar sta ik, op een terrein in de presidentswijk van Dar es Salaam, dat is klaar gemaakt om de gasten een luxe zitplaats te geven. Hard aan gewerkt. Zag ik, toen ik in de middag langs ging in een uiterste poging alsnog een kaartje te bemachtigen. Het allerlaatste kaartje.
Op het moment dat Youssou’s ~~new aaaafrIcAAAA~~ weer klinkt, hebben al vele noten geklonken. Angelique Kidjo uit Benin is de andere bekendheid op het podium en zingt haar versie van het Swahili nummer Malaika (Angel). Maar pas nadat Emmanuel Jal, voorheen kindsoldaat in Sudan, het programma opent. Een kennismaking die indruk maakt en ik niet zal vergeten. Binnen 7 seconden heeft de helft van het publiek de wit omhoesde plastic stoelen al verlaten. Hij zingt, ik swing. Hij vertelt, ik luister. “So many people died, we didn’t cry no more.” Verloren ziel, gehuilde tranen. Hij raakt, ik kraak. Met zijn moed, eerlijkheid over rauwe waarheden, en zijn energieke elastieke stijl van dansen inspireert hij.
Samen met de dansers en andere artiesten die veelal gelijktijdig het podium vullen. Lichaam èn geest worden in beweging gezet. Naarmate de avond vordert zien we steeds minder Angelique en steeds meer Youssou. Het botst blijkbaar een beetje. De twee sterren maskeren het. Slechts de voelsprieten van een enkele analytisch gedeformeerde valt het op. De sfeer blijft uniek. Ze zijn er voor ons, en voor het ‘nieuwe’ Afrika. Staan op het podium om woorden, ritme en leven te brengen. We bouwen een feessie en dansen de Africadance. Net als de artiesten heeft ook het publiek steeds minder droge draad aan het hemd. Intensgelukkig dwarrel ik naar huis. Dit is beter dan mediteren, yoga, of welk ge-zen dan ook.

Grenzen over

“What are you going to do during your stay?” Vraagt een norse douaniëre in Windhoek aan me. “Well, I am here to visit some VSO projects.” Ik gebruik algemene termen, de dame lijkt op zoek naar problemen die ik vanzelfsprekend wens te vermijden. “If you are here for business you need a visa.” Yeah actually, I work in Tanzania and am not going to work here to earn money. So I don’t need a visa.” De woorden rollen mijn mond uit zoals een Nederlandse dat bijdehand, open en direct doet. Had ik beter even over kunnen nadenken of tenminste in wat voorzichtiger bewoording kunnen hullen. Een grens overschreden… De Authoriteit spreekt: “there is only one person who decides if you need a visa, and that is me! You crossed ‘Business’ on the arrival form.” Geïnformeerd over de VISA richtlijnen leek me dat een eerlijk en veilig antwoord. Ik had beter moeten weten. “I think I made a mistake, it is actually just a visit.” Goed, zo is mijn paspoort toch weer een stempel rijker. De filmploeg en onze hostess voor de week wachten waarschijnlijk al op me in de aankomsthal en ik heb geen zin voor vertraging te zorgen.
Ik ben in Nambië om mee te werken aan een film ter promotie van het partnership tussen VSO en Randstad. Het interview met mij staat gepland op deze aankomstmiddag. Tijd voor voorbereiding is er niet. Vijf minuten na aankomst in het guesthouse draait de camera al en doe ik mijn verhaal. Voor me een fijn zwembad en achter me de heuvels van Windhoek. Kost me wat moeite ‘er’ in te komen (uhh het verhaal he, het zwembad heb ik later bezocht en wist ik goed te vinden). Ben tijdens de reis met overstap in Johannesburg in aanraking gekomen met de westerse luxe en ben zo niet alleen landsgrenzen over gegaan, maar heb ook even de wereld van het ontwikkelingswerk verlaten.
Spiegel voor Namibië. Groot contrast tussen arm en rijk. Lopend op de mooie stoep naast strak geasfalteerde straten in het centrum van Windhoek, moderne auto’s passeren, kan ik me moeilijk voorstellen wat VSO hier doet. De dag erna word ik geconfronteerd met basale levensbehoeften in een sloppenwijk om de hoek. We bezoeken een organisatie die zich inzet voor kinderen van ouders die met HIV/AIDS zijn geïnfecteerd of aan de gevolgen zijn overleden. Prachtige plaatjes, wrede waarheid, inspirerend initiatief!
Onderweg naar Rundu op de grens met Angola passeren we de volgende dag de ‘red line’, een langgerekt hekwerk als grensovergang dat Namibië in tweeën deelt. Voorheen de grens waarachter ook de ‘zwarten’ land mochten bezitten, nu zogenaamd om het zuidelijk gelegen land te beschermen tegen dierenziektes. Dat apartheid het land nog steeds (!) niet volledig heeft verlaten, blijkt wanneer een donkere serveerster zich afvraagt of de twee eveneens donkere dames in ons gezelschap ook uit Europa komen. Dat zij ‘gewoon’ uit Namibië komen en op pad zijn met de ‘witten’ past blijkbaar niet in haar wereld.
Gelukkig passen onze werelden wel samen en voeren we in de Bakkie interessante gesprekken over Namibië, cultuurverschillen en onze achtergronden. En genieten we samen van prachtig uitzicht over de Kavangorivier en het aangrenzende Angola.